Ekran Kartı Nedir? Ekran Kartı Hangi Bölümlerden Oluşur? Veriyolu Standartına Göre Ekran Kartı Çeşitleri Nelerdir?
Ekran kartı nedir? ekran kartı hangi bölümlerden oluşur? veriyolu standartına göre ekran kartı çeşitleri nelerdir?
Ekran Kartı Nedir?
Bilgisayarlarda herhangi bir işlem yapılırken, yapılan işlemi bilgisayarın ekranında görmek mümkündür. Elde edilen işlemlerin sonuçlarının alındığı ortam veya cihazlara çıkış ünitesine ekran kartı denilmektedir. Ekran kartı, diğer bir adıyla grafik kartları, bilgisayar monitöründeki her türlü yazı, grafik, resim, film gibi şekillerin oluşturulmasında işlemci ile monitör arasında görev yapan adaptörlerdir. Monitörlerde görülen her türlü çıkışlar ekran kartından gelen bilgilerdir.
Ekran kartları genel olarak 4 bölümden oluşur. Bunlar;
•Ekran Belleği
•Video Denetleyicisi
•Video RAM
•Karakter Üretici
Video Ram de saklanan bilgiler, video denetleyicisi tarafından düzenli aralıklarla okunarak bu bilgiler monitöre gönderilir.
Ekran kartları 18.4 khz-56 khz arasında yatay tarama, 50 hz-70hz arasında düşey tarama frekanslarında çalışmaktadırlar. Bu tarama hızları kullanıldıkları monitörle uyumlu olmak zorundadır
Düşey tarama hızı ekranın ne kadar sıklıkla yenileneceğini yatay tarama hızı ise, piksel satırlarının ne kadar hızlı oluşturulacağını belirler
Ekran Kartları Çözünürlük Renk Ve Hızlarına Göre Çeşitlere Ayrılmaktadır Bazıları Şunlardır
MDA Monochrome Display Adapter
PC lerin ilk yıllarında en çok kullanılan kartlardır. Bu kartlar, sadece harfleri, sayıları ve ASCII karakter setinde bulunan özel simgeleri gösterebiliyordu. Çözünürlüğü, 720*350 piksel’ dir.
80 karakter alabilen, 25 satır görüntüleyebilen 4 KB’ lık bir Video RAM’ ı vardır. 18.4 KHz yatay, 50 Hz düşey frekanslardadır.
CGA Color Graphics Adapter
IBM tarafından üretilen ilk renkli ekran kartıdır.16 renk gösterebililen CGA monokron ekranlara da uyumlu çalışmaktadır.
16 renkte 160*100 piksel, 2 renkte 640*200 piksel çözünürlüğü vardır. 15.7 KHz yatay, 60 Hz düşey frekaslardadır. 64 KB video RAM’ ı vardır.
EGA Enhanced Graphics Adapter
EGA kartı, CGA’ den sonra çıkarılan ve çok daha gelişmiş olan bir karttır. 16 renkteki ekran çözünürlüğü, 640*350’ ye yükselmiştir.
64 KB ile 256 KB arasında video RAM a sahip olabilmektedir. 640*350 piksellik çözünürlükte 80 karakter 43 satır görüntülenebilir. 18.4-22 KHz yatay, 50-60 Hz düşey frekanslardadır.
VGA Video Graphics Array
Kullanılan en yaygın ve en iyi ekran kartıdır. Önceki tüm kartlara oranla çok daha iyi bir görüntü kalitesi sunar. Diğer kartlardan farklı olarak anolog sinyaller kullanır.
256 rengi görüntüleyebilir. Video RAM’ ı 356 KB ile 2 MB arasında değişmektedir. Yeni üretilen VGA kartlarda 4 MB RAM kullanılarak 24 milyon renk görüntülenebilmektedir.
VGA kartın önceki tüm kartlardan farkı, monitöre sayısal sinyal yerine anolog sinyal göndermesidir. Sayısal sistemde, görüntü birkaç ayrı tel üzerinden monitöre iletilmekteydi. Anolog sistemde ise görüntü video sinyalinin voltaj seviyesine bağlı olarak iletilir.
VGA kartları üzerinde sayısaldan anologa çevirici ( DAC/Digital-to-Analog Converter devreler vardır.BIOS’ u kendi üzerindedir.
Ekran Kartının Esrarı
Ekranınızı yenilerken kullanmak üzere bazı terimlerin anlamını öğrenmek gerekir
Pixel
Video sinyalini görüntüye çeviren tüp, monitörün ön camında noktalar oluşturur. Bu noktalara pixel denir.
Çözünürlük Resolution
Buna Windows ekran alanı diyor. Bir monitörün görüntü oluşan camını kareli kağıt gibi düşünün. Bir ekran dolusu görüntü oluşturmak için kaç satır ve kaç sütun pixel kullanılıyor? Bu sorunun cevabı ekranınızın çözünürlüğünü verir. Ne kadar çok sütun ve satır varsa, ekranın çözünürlüğü o kadar yüksek demektir. Çözünürlük ne kadar yüksekse, ekrana o kadar çok “şey” girer. Çözünürlük ne kadar yüksek olursa pixeller o kadar küçük olacaktır.
Renk
Bilgisayar ekranında renk, kırmızı,mavi ve yeşil renklerin çeşitli oranlarda karışımı ile elde edilir. Ekran kartınızın hafızası ve diğer marifetleri ne kadar yüksekse ekranınız doğal renklere o kadar yakın renkler gösterebilir.
Dot-Pitch
Ekranda görüntü oluşturan pixellerin arasındaki boşluktur. Bu rakam ne kadar küçükse ekranın görüntüsü o kadar berrak olur.
Yenileme Oranı Refresh Rate
Monitör işletim sisteminin bütün ekranı yeni baştan oluşturmasına saniyede kaç kere izin verebilir? Bu rakam ne kadar büyükse, ekran o kadar az ‘göz kırpar’.
Multiscan
İşletim sistemi veya bir programın farklı çözünürlükte veya farklı yenileme oranı ile sinyal göndermesi halinde monitörün kendini bu yeni sinyale uyarlayabileceğini gösterir.
Hafıza
Ekran kartı üzerindeki Ram miktarıdır. Bilgisayarın anakart üzerindeki hafızasından ayrı olarak, ekranla ilgili işler için ekran kartı kendi Ram’ine dayanırsa ve bu Ram ne kadar çok olursa, ekran o kadar yüksek çözünürlüğe, renk sayısına ve yenileme oranına sahip olabilir. Bazı kartların Ram’i sabittir; bazılarına ise tıpkı anakarta hafıza ekler gibi Ram chipi eklemek mümkündür.
Sürücü
Ekran kartınızı işletim sistemine tanıtan ve kendi üzerinden monitöre nasıl bilgi gönderileceğini öğreten programcıktır. Alacağınız ekran kartının işletim sisteminize uygun sürücüsü olması gerekir. Windows 98, bazı kartları, Windows 95 sürücüsü ile kullanabilir; bazı kartları kullanamaz. Kart alırken kutunun üzerinde bilgisayarınızda kurulu işletim sistemine uygun sürücüsü bulunup bulunmadığını dikkatle inceleyin.
Ekran Kartı Çeşitleri
Fiziksel yapısına göre ekran kartları onboard (tümleşik) ve haricî (genişleme yuvalarına takılan) ekran kartları olmak üzere ikiye ayrılır. Günümüzde çeşitli üreticiler tarafından her türlü kullanıma uygun olarak ekran kartları üretilmektedir. Veriyolu standardına göre ekran kartları; ISA, PCI, AGP, PCI-X ve PCI-e şeklinde gruplandırılabilir.
ISA
PCI
AGP
PCI-X
PCI-E
Kaynakça
- https://bilgihanem.com/ekran-karti-nedir-nasil-calisir/
- https://www.diyadinnet.com/bilgi-535-ekran-kartlari
- https://www.tech-worm.com/ekran-karti-nedir-nasil-calisir-cesitleri-nelerdir/#:~:text=Ekran%20Kart%C4%B1%20%C3%87e%C5%9Fitleri&text=Veriyolu%20standard%C4%B1na%20g%C3%B6re%20ekran%20kartlar%C4%B1,ve%20PCI%2De%20%C5%9Feklinde%20grupland%C4%B1r%C4%B1labilir.
- http://horozkentlibilisimteknolojileri.blogspot.com/2016/10/bus-veri-yolu-isa-pci-pci-x-ve-agp.html
